Czy osoby niepełnosprawne mogą brać udział w wolontariacie europejskim?
Jak Unia Europejska wspiera różnorodność i przeciwdziała dyskryminacji?
Co oznacza pojęcie młodzieży z mniejszymi szansami?
O te kwestie zapytaliśmy ekspertów z Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.
♦ Jak Unia Europejska odnosi się do kwestii dyskryminacji? ♦
Bartłomiej Balcerzyk: Nie ma nic bardziej ważnego dla UE niż walka z dyskryminacją we wszelkiej formie. Pomysł Unii Europejskiej zrodził się m.in. z potrzeby, aby ludzie przestali uważać inną rasę, orientację, kolor skóry czy inne czynniki za lepsze bądź gorsze, co wciąż jest przyczyną wielu konfliktów na świecie. Zasada niedyskryminacji jest absolutnym priorytetem dla UE i każde formułowane prawo musi być podporządkowane tej zasadzie.
Krzysztof Nalepa: Wynika to bezpośrednio z traktatów UE, gdzie jedną z najważniejszych wartości unijnych jest równość. Unia jest pod tym względem przykładem dla innych podobnych układów państw na świecie.
♦ Jak Unia Europejska działa na rzecz wyrównywania szans i włączenia społecznego wśród młodzieży? Jak obalić przekonanie, że z programów unijnych łatwiej jest skorzystać młodzieży z większych miast, bardziej zamożnej? ♦
Krzysztof Nalepa: Oferty wolontariatu i programy unijne są dostępne dla wszystkich tak samo, nie tylko jeśli chodzi o młodzież. Przekonanie o takich ograniczeniach jest całkowicie bezpodstawne. Cała istota programów unijnych opiera się na absolutnie równym dostępie wszystkich bez względu na narodowość, religię, kolor skóry, język, zamożność, wykształcenie, płeć, choroby itp. W szczególności do uczestnictwa w inicjatywach unijnych zapraszamy osoby z mniejszych miejscowości, z niepełnosprawnościami i innymi chorobami czy z osoby, które z powodu przeszkód kulturowych i ekonomicznych mają gorszy dostęp do edukacji czy pracy niż inni. Chcemy dać im szansę na zobaczenie świata, poznanie nowych ludzi, kontynuowanie kształcenia czy rozwój zawodowy. Nasze programy znajdują największy odzew właśnie wśród młodzieży z mniejszymi szansami w stosunku do rówieśników z innych państw i środowisk defaworyzowanych.
♦ Jakie konkretnie działania podejmuje Unia w celu zaangażowania młodzieży z mniejszymi szansami? ♦
Ewa Modzelewska: Przykładem działań Unii w tym kierunku jest Europejski Korpus Solidarności, czyli inicjatywa umożliwiająca młodym ludziom w wieku 18- 30 lat uczestnictwo w projektach wolontariatu przez okres od 2 do 12 miesięcy, odbycie stażu zawodowego na okres od dwóch do sześciu miesięcy bądź podjęcie pracy w instytucji, której działalność związana jest z sektorem solidarnościowym. Praca jest w pełnym wymiarze godzin (zgodnie z prawem kraju, w którym znajduje się instytucja, która zatrudni chętną osobę. Praca jest wynagradzana przez organizację przyjmującą.. Wolontariat, staże i praca mogą być podejmowane poza krajem zamieszkania uczestnika (projekty zagraniczne) lub w Polsce (projekty krajowe).Wystarczy chcieć, zgłosić się, wybrać organizację i kraj, do którego chciałoby się pojechać. Nie trzeba angażować własnych środków finansowych, Każdy uczestnik ma zapewnione zakwaterowanie, wyżywienie, kieszonkowe, koszty podróży, ubezpieczenie, wsparcie językowe, koszty organizacyjne. Kolejnym, dość nowym, pomysłem jest konkurs DiscoverEU, skierowany do osób, które ukończyły 18 rok życia, a które chciałyby podróżować po krajach Unii Europejskiej, ale nie mają na to środków finansowych. Można w nim wygrać bilet na podróż po krajach UE na okres od 1 do 30 dni. Można podróżować w pojedynkę lub w grupie (liczącej maksymalnie pięć osób). Nie ma też żadnych przeciwwskazań do podróży dla osób niepełnosprawnych, ponieważ istnieje możliwość pokrycia kosztów specjalnej pomocy (osoba towarzysząca, pies-przewodnik towarzyszący osobie słabowidzącej itp.).
Bartłomiej Balcerzyk: Również podczas wyjazdów w ramach Europejskiego Korpusu Solidarności czy programu Erasmus+ do krajów Unii, ubezpieczenie dla obywatela UE zapewnia możliwość korzystania z systemu opieki zdrowotnej kraju przyjazdu. To jedna z korzyści bycia obywatelem UE.
Krzysztof Nalepa: Jeżeli młodzi ludzie z różnych krajów o różnych poglądach spotykają się i robią coś wspólnie to orientują się, że każdy rodzaj uprzedzenia jest reliktem przeszłości. Jakiekolwiek ślady postaw dyskryminacyjnych w którymkolwiek z krajów członkowskich są natychmiast piętnowane.
♦ Jakie problemy dotyczące równości szans zdarzają się w państwach Unii? ♦
Bartłomiej Balcerzyk: Czasami w państwach, gdzie te instytucje młodzieżowe (kluby, świetlice, organizacje pozarządowe) są bardziej rozbudowane i rozwinięte, łatwiej jest zdobyć informacje o działaniach lub spotkać się z kimś, kto uczestniczył już w programach unijnych. Nauczycielom również jest trudniej zaangażować swoich uczniów w program Erasmus+ tam, gdzie nie ma wsparcia strukturalnego ze strony państwa. Z tego punktu widzenia, szanse w dostępie do informacji o unijnych projektach oraz praktycznej możliwości skorzystania z tych informacji nie są równe. Istnieją regiony w Europie, gdzie trudniej jest zdobyć edukację i pracę. W tym zakresie konieczna jest współpraca z państwami członkowskimi aby przeciwdziałać temu problemowi. Naszym celem jest zaś dotarcie z informacją do jak najszerszej grupy osób.
Ewa Modzelewska: Edukacja jest dziedziną, w której kraje unijne mają wyłączne kompetencje. Unia Europejska może jedynie wspierać, koordynować lub uzupełniać działania państw członkowskich. Instytucje unijne tworzą programy i przeznaczają na nie fundusze, ale to kraje członkowskie posiadają narzędzia i organizacje, które dostają środki finansowe i są odpowiedzialne za wdrażanie projektów edukacyjnych , np. organizują szkolenia zawodowe, staże czy programy stypendialne dla studentów. Bez zaangażowania organów państwowych ciężko jest efektywnie dotrzeć do młodzieży.
“Zjednoczona w różnorodności” to motto UE przypominające, że każdy obywatel Unii, bez względu na to kim jest i z jakimi przeszkodami zmaga się w życiu, powinien być jednakowo traktowany. Tak jak wspomniano wyżej, możliwości jest wiele a Unia Europejska wszelkimi sposobami stara się pomagać młodym ludziom (i nie tylko), którzy z różnych względów nie mogą angażować się w życie społeczne i wykorzystywać swojego kapitału tak jak ich rówieśnicy w Europie. Jeśli więc myślisz, że istnieje jakikolwiek czynnik, który miałby Ci uniemożliwić udział w programach takich jak Erasmus+, Europejski Korpus Solidarności czy DiscoverEU, to jesteś w błędzie! Każda taka inicjatywa powstała właśnie z myślą o Tobie.
Zachęcamy do poszukiwania możliwości dla siebie oraz czytania kolejnych artykułów na naszej stronie internetowej, które będą przybliżać szczegóły, w jaki sposób można wziąć udział w projektach unijnych!
***
Artykuł powstał we współpracy z Przedstawicielstwem Komisji Europejskiej w Polsce.
Naszymi rozmówcami byli Pani Ewa Modzelewska i Pan Bartłomiej Balcerzyk z Wydziału Informacji i Komunikacji Społecznej oraz Pan Krzysztof Nalepa z Dyrekcji Generalnej ds. Tłumaczeń Pisemnych.
Serdecznie dziękujemy za poświęcony czas i wsparcie merytoryczne.
Rozmowę przeprowadziła Magdalena Oskiera.